Şeyh Safi Nasihatnamesi Üzerine Bir Değerlendirme

Şeyh Safi Nasihatnamesi

Özet

Bu tebliğin amacı İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı koleksiyonunda ait Osmanlı Dönemi Nadir Eserler kısmında bir yazma eser mecmuasında bulunan Şeyh Safi Nasihatnamesi başlığı ile kaydedilmiş eseri tahlil etmektir. Alevi-Bektaşi geleneğinde buyruklarının önemi ve bunlar içerisinde Şeyh Safiyuddin Erdebilî’nin buyruklarının ehemmiyeti düşünüldüğünde söz konusu tahlilin çok boyutlu olması gerektiği aşikârdır. Tebliğde Safevi Şiiliğinin öncesine uzanan Safevi tarikatının kültürel ve yerel motiflerinin ne şekilde işlendiği Şeyh Safi Nasihatnamesi üzerinden irdelenmeye çalışılacaktır.

Şey Safi’nin buyruklarına ilişkin çeşitli çalışmalar yapılmakla birlikte içlerinde bu tebliğin konusunu teşkil eden nasihatnameye ilişkin bir bilgiye rastlanmamıştır. Çalışmamızda söz konusu literatüre bu anlamda bir katkı sağlanacak olup yazma eserdeki bilgileri çalışılmış olan buyruktakilerle mukayese edilecektir.

Nasihatname’de Şeyh Safiyyüddîn-i Erdebîlî’nin hayatı ve kurmuş olduğu Safevi tarikatına katılmak için gerekli erkânı ve bu erkâna müritler tarafından nasıl uyulması gerektiğini aktarılmıştır. Ayrıca bu tebliğde eserden hareketle tarikatın Sünni ve gayrisünni damarlarının patikaları bu erkândan yola çıkılarak takip edilecek ve ne gibi sonuçlara varılabileceği tartışılacaktır.  

Sonuç olarak bu nevi risalelerin Safevi tarikatının Şii bir anlayış ile devletleştikten sonra, Anadolu halkının bir kısmını hangi fikri temellerle kendine bağladığı, hangi dil üzerinden propaganda dilini kurduğu, nasıl bir iletişimsel ağ meydana getirdiği meselelerinin anlaşılmasında katkılarının üzerinde durulacaktır