İHVÂN-I SAFÂ VE İSMÂİLÎLİK: VAHİY EKSENİNDE BİR KARŞILAŞTIRMA

Abstract

İhvân-ı Safâ onuncu yüzyılda Basra'da ortaya çıkmış, siyasi, dinî ve ilmi amaçlar ile bir araya gelmiş olan topluluğun ismidir. Faaliyetlerini gizli bir şekilde yürüten İhvân-ı Safâ, bu gizliliklerinden ötürü birtakım mezheplerle ilişkilendirilmişlerdir. Günümüze kadar hem doğulu hem de batılı araştırmacılar, İhvân-ı Safâ'yı; Dürziyye, Nusayriyye, İsmâiliyye gibi aşırı Şiî mezheplerle ilişkilendirmiş ve en yaygın kanaat İsmâiliyye mezhebi üzerine olmuştur.  Araştırmamızın amacı,  İhvân-ı Safâ ve İsmâiliyye topluluklarını düşünceleri açısından karşılaştırıp incelemektir. Bu sebeple araştırmamız,  İhvân-ı Safâ ve İsmâiliyye topluluklarını vahiy konusu çerçevesinde karşılaştırmayı ve iki topluluğun vahiy konusundaki benzer ve farklı yönlerini irdelemeyi hedeflemektedir. Bu sayede çalışmamız iki grubun ilişkisine dair iddiaları daha farklı bir yöntemle inceleme imkanı sunmaktadır.