Siyasal Otorite Karşısında Toplumu Birleştirmek:

Kaçar Dönemi İranında Anayasanın İlanı ve Ulema

چکیده

İslam toplumunda ulemanın özellikle gündelik hayatın tanzimi ve eğitim üzerinde yadsınamaz bir etkisi olduğu muhakkaktır. 18.yüzyılın sonundan itibaren İslam dünyasının emperyal güçler tarafından işgali, müslümanların siyasi ve askeri güçlerini kaybetmesi neticesinde ortaya çıkan siyasi ve toplumsal parçalanmaya maruz kalması, müslümanlarla birlikte yaşayan ve azınlık statüsünde olan gayrimüslimlerin hükümran konuma gelmesi, müslümanların geri kalması Kaçar Hanedanının da yüzleştiği sorunlar arasında yer almaktadır. Bunlara ek olarak Kaçar Hanedanlığı döneminde toplumsal sınıflar arasında Şii ulemanın konumu ve yaşanan siyasi, iktisadi ve toplumsal buhranlar meşrutiyetin ilanını zorunlu kılmıştır. Çalışmanın amacı bahsedilen sorunların İslam dünyasındaki anayasacılık hareketleri içerisinde İran’ın özel konumunu ulema üzerinden anlamlandırmaktır. Çalışma çerçevesinde siyasal iktidarın sahibi olan Şah’ın konumu, Şii ulemanın nüfuzu ve bu nüfuzun toplumsal muhalefet odaklarını birleştirme yeteneği meşrutiyet üzerinden irdelenecektir.