تحلیل قوم‌شناسی، زبان‌شناختی و جمعیت‌شناختی خلج

چکیده

Çalışmada, Büyük Horasan bölgesine ilk yerleşen Türk boylarından biri olarak düşünülmekte olan Halaçlar, milat öncesi döneminden itibaren günümüz dâhilinde disiplinlerarası şeklinde incelenmiştir. Sibirya’nın tayga hattından Karadeniz’e kadar olan bölgeden İran platosu- Hint Yarımadası- Güney Türkistan arasındaki bölgeye kadim zamanlardan itibaren yapılmış olan göçlerin izi gösterilmiş, tarihsel olarak bağlantılı olduğu topluluklara değinilmiştir. Sadece tarihsel kaynaklarla sınırlandırılmamış, dilbilimsel, genetik, arkeolojik, demografik, zoolojik kaynaklardan da yararlanılmıştır.

Araştırmada, Halaç isminin geçtiği kaynakların değerlendirilmesiyle isminin etimolojisi, ilgili olduğu ve yer edinmiş olduğu topraklar hakkındaki bilgileri (özellikle Hindistan’da yer almaları ilginç bir konu olmasıyla birlikte), yöneticileri derlenmiştir. Çalışma bu yönüyle sadece disiplinlerarası değil, aynı zamanda coğrafyalararasıdır. Zira Rus, Çin, Hint, Arap, Fars ve Baktar kaynaklarından faydalanılmış, göç yolları geniş bir perspektifle ele alınmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde Halaçların tarihteki rolleri ve tarih sahnesinde ortaya çıkışları, Hun dönemine geri giden tartışmalarla birlikte ele alınmış, çalışmanın sonrasında ise önce dilbilimsel veriler incelenmiş, sonrasında ise günümüzdeki durumları çeşitli araştırmacıların bulduğu verilerle ve İran devletinin köy nüfusu verileriyle birlikte incelenmiştir. Halaççanın Türk dil ailesi içindeki kendine özgü durumu incelenmiş, bu konu da Türkoloji-dilbilim disiplini içinde ele alınmıştır. Çalışmanın dilbilimsel kısmından sonra gelen kısım ise, dilbilim ve sosyoloji disiplinini bir arada içeren sosyolinguistik kısımdır. Köyden kente göçlerin, Halaççanın yazılı bir eğitim dili olmayışının ve diğer faktörlerin incelendiği bu kısımda, Halaççanın geleceğine dair öngörülere yer verilmiş, demografik verilere öncelik verilmiştir.