Osmanlı Osmanlı minyatürü açısından Çaldaran savaşı

چکیده

جنگ چالدران بدون تردید یکی از مهم ترین اتفاقات تاریخی رخ داده بین عثمانی و ایران است. بررسی ابعاد مختلف این اتفاق، که بعنوان یزرگترین تقابل نظامی ایران و عثمانی معروف شده است، نشان می دهد که مساله فقط یک تقابل نظامی نبوده است، بلکه ابعاد اعتقادی و فرهنگی جدی در این تقابل وجود دارد. یکی از منابع مهم و معتبر مطالعاتی این رخداد تاریخی، اسناد تصویری بر جای مانده در نسخ مصور عثمانی است که در چهارچوب مینیاتور عثمانی مورد مطالعه قرار می گیرند. با توجه به اینکه مینیاتور در تمدن عثمانی، برخلاف تمدن ایران دوره اسلامی، رویکردی مستند نگارانه دارد، لذا استفاده از این اثار برای بازخوانی و بازسازی تاریخ و رخدادهای تاریخی بسیار مفید خواهد بود. مقاله حاضر در نظر دارد اسناد تصویری برجای مانده از عصر کلاسیک نقاشی عثمانی، یعنی قرن 16 و 17، شناسایی، دسته بندی و با بررسی آنها، نگاه نقاشان آن عصر را به این جنگ بزرگ مورد مداقه قرار دهد. نمونه های مطالعاتی اصلی این مقاله که به روش توصیفی و تحلیلی کار شده است، نقاشی های بر جای مانده در نسخ مصور، تاج التواریخ خواهد بود. از این کتاب، که بدستور سلطان سلیم اول مورد نگارش قرار گرفته است، حداقل سه نسخه مصور در مجموعه های ترکیه و فرانسه شناسایی شده است. برخی تصاویر برجای مانده در این کتابهای مصور در نوع خود بی نظیر بوده و هیچ وقت دیگر، در نقاشی عثمانی و ایرانی نمونه های مشابهی برای آنها بدست نیامده است.